Aktie Puree

‘Wij worden de nieuwe voorhoede. Degenen die het lont ontsteken, die een bom zullen leggen onder de verarmde grond van Cultureel Nederland. De heilige huisjes zullen omvallen. De wereld zal op haar grondvesten beven. In de nabije toekomst zal blijken dat wij geschiedenis hebben geschreven.’
Zijne Hoogheid de Vertolker van het Culturele Woord, zoals Jan zich liet noemen, draafde weer eens door. Dronken van zijn zelfgebrouwen bier.
‘Biologisch en daarom katerarm,’ zoals hij het zelf aanprees.
Ik raakte van de geur al misselijk en dronk uit een fles wijn van de grootste supermarkt van het land. Natuurlijk had ik eerst zorgvuldig de etiketten losgeweekt, want de Vertolker van het Culturele Woord moest niets hebben van de uitwassen van de consumptiemaatschappij.
‘Zelf gemaakt,’ zei ik met gespeelde trots.
‘Albert Heijn,’ knikte hij met zijn ogen gevestigd op de schroefdop.
‘Heel goed. Bottelen in het afval van de wegwerpers. Jij weet hoe ironie werkt. We verzuipen ons in de resten van wat anderen als waardeloos zien, we keren het om, het binnenste buiten, en daarna gaan we fluiten.’
Ik begreep Zijne Hoogheid vaak niet, maar de andere twee knikten zo driftig met hun hoofden, dat ik niets liet merken.
‘Een nieuwe Aktie Tomaat. De Veeg uit de Pan. Cultuur in de Puree. Bloed in het Boek. We beginnen met de schrijvers. Vooral die vlakke literaire thrillers.’
Hij rekte het woord literaire lang op, alsof hij het bijna uitkotste.
‘Morgen komt Estar Veerhoef in de plaatselijke boekopslag, voor een lezing. Dit is het plan: twintig blikjes tomatenpuree, vier blikopeners, vier theelepeltjes. Om twintig uur precies lopen wij binnen. Naar de promotietafel, met haar literaire thrillers,’ weer dat langgerekte woord.
‘Alle boeken van de tafel. Inhoud en bladzijde 66 -de duivelspagina- dik insmeren. Terugleggen. Volgende boek.’
We knikten. We juichten. Ik hoorde erbij. Ik kende Estar Veerhoef niet en haar boeken ook niet. De bibliotheek had ik nog nooit van binnen gezien. Maar dit was een daad. Mijn naam zou nog jaren genoemd worden.
‘Net als Ernst en Lien, de ouders van Aktie Tomaat!’ schreeuwde de Vertolker.
Wij juichten nog een keer.
Later die avond ben ik op internet gaan zoeken naar Ernst en Lien.

Morgen, twintig uur, was sneller aangebroken dan verwacht. Zoveel sneller, dat we er om twintig uur vijf pas achter kwamen. We sprongen op van onze plek aan het plein en stormden naar de deur. Bier, wijn en twee jointjes achterlatend. Dicht. De deur was dicht.
Zijne Hoogheid bonkte op het glas. Een beveiliger kwam naar ons toe. Ik zag hoe de Vertolker van het Culturele Woord met zijn hand in zijn jaszak graaide. De man in uniform – nu ja, in een nette blouse en in een pantalon gestoken – ontgrendelde de deur en opende hem op een kier.
Jan drong zich naar binnen.
Wij kregen een lachkick.
Zijne Hoogheid de Vertolker van het Culturele Woord bracht eerst zijn arm naar achteren en zwaaide in een onwaarschijnlijk atletisch ogende beweging, zijn hand naar voren. Daarmee lanceerde hij het blikje dat hij met zijn vingers omklemde richting de spreekster van de avond, die niets vermoedend en blij kijkend stug door bleef ratelen tegen de microfoon voor haar neus.
Haar optreden werd beëindigd in een soort leeglopende zin:
‘Verpleegkundige Helen is getrouwd met Werner, een succesvol horeca-ondernemer. Samen hebben ze drie kinderen van dertien, vijftien en zevent …’
Vooral het laatste woord klonk als zeuuuvuuunt. Daarna was ze stil. Keek de zaal in en viel achterover.
‘Als blikken konden doden,’ zei Harmen tussen zijn lachen door.
Het was er maar één en het lukte Jan. Hij schreef geschiedenis. Met één blik en één dode.