Met de roe

Dit jaar zal ik voor de tweeëntwintigste of misschien zelfs de drieëntwintigste keer Zwarte Piet spelen.
Eerlijk gezegd, ben ik de tel kwijtgeraakt. Inmiddels mag ik de laatste jaren de rol van Pedro, de Hoofdpiet op me nemen.
Samen met drie andere Zwarte Pieten en niet te vergeten Sinterklaas spelen we een toneelstuk voor een paar honderd kinderen volgens een vast patroon. Sinterklaas en zijn gevolg worden met luid gezongen liedjes, tekeningen, voorzichtige handjes en heel veel pepernoten binnen gehaald. De Sint neemt het woord en laat weten hoe blij hij weer is om in Nederland te zijn. Maar o jee, het was dit jaar bijna mis gegaan. Kijken jullie mee? Sinterklaas gaat dan over het algemeen het podium af en de Pieten laten zien wat er mis was gegaan. Gelukkig komt het altijd goed. Daarna worden de cadeautjes uitgedeeld.

Op mijn eigen lagere school zat Sinterklaas in de aula op een podium. De Zwarte Pieten waren gitzwart geschminkt, dreigden met hun roe en hun jute zakken en spraken heel krom Nederlands. Bovendien begrepen ze echt helemaal niets.
Wee de kinderen die bij Sinterklaas op schoot moesten komen. Over het algemeen waren dat de kinderen, die een kleine pedagogische aanwijzing nodig hadden. De juf of meester had dat opgeschreven en in het tot Grote Boek omgetoverde telefoonboek gestopt. Natuurlijk wist ik toen nog niet dat het eigenlijk een kunstig gekaft telefoonboek was. Een naslagwerk dat tegenwoordig niet meer in papieren vorm lijkt te bestaan.

Thuis werd het dunnetjes en toch wat vriendelijker overgedaan, met gewenste en minder gewenste cadeautjes en met rijmpjes met steken onder water en stichtelijke aanwijzingen. Soms kwamen er Zwarte Pieten langs en één of twee keer kan ik me herinneren dat Sinterklaas zelf langskwam met geleende schoenen van een bekende.
Ik weet niet meer wanneer het tot me doordrong dat Sinterklaas helemaal niet bestaat. Wel weet ik dat sommige klasgenootjes hun geloof langer vasthielden dan ik. Een aantal voelde zich na het ontdekken van de waarheid bedrogen, een aantal had het idee nu bij de Grote Mensen te horen en een aantal maakte het geen barst uit.

Met mijn eigen kinderen heb ik ook wel eens het ongemakkelijke gevoel gehad dat ik ze min of meer voorloog over verzonnen figuren. Gelukkig vroegen ze nooit rechtstreeks of de Goedheiligman echt bestaat.

Ondanks alles vier ik Sinterklaas graag. Een moment om samen te zijn, cadeautjes te delen en vooral om van elkaar te genieten.
Ook als ik straks als Pedro weer op mag draven zal ik genieten. Niet als Piet met een roe en een zak om kinderen mee naar Spanje te nemen. Daar hebben we allang afscheid van genomen. De Sint roept ook allang geen kinderen meer naar voren om ze stichtelijk toe te spreken. We vieren samen feest.
Eén van mijn collega Zwarte Pieten draagt al jaren geen muts, maar heeft vrolijke strikjes in het (gepruikte) haar. Deze Piet is het meest populair. Oorbellen hadden we in de beginjaren in, maar die vielen steeds uit. We spreken normaal Nederlands en onze ’toneelproblemen’ ontstaan door misverstanden en normaal menselijke eigenschappen als het beter willen doen, jaloezie en het zien van beren op de weg.

Het is een feest dat steeds evolueert. Aanpassingen worden doorgevoerd, die passen bij de tijd. Zullen er echt nog mensen terugverlangen naar de roe?

Dit jaar ga ik weer als Zwarte Piet, als Pedro hoop ik. Dat hangt van het script af. We gaan een groot feest bouwen. Wie weet past er dit jaar al een blauwe Piet in, een roet beveegde Piet of een Piet in het pak van de zakenman. Waarschijnlijk niet dit jaar, dan een andere keer. Voor het feest zal het niet uitmaken. De kinderen zullen samen met ons zingen, dansen en hun pakjes uitpakken. Af en toe zullen we de ouders moeten vragen om niet dwars door het stuk heen te blijven roezemoesen. Grote mensen weten namelijk vaak goed hoe een kinderfeest te verstoren.

Ondanks alles ís het een kinderfeest. Een kinderfeest in beweging. Zoals het al jaren in beweging is. Een feest dat openstaat om steeds weer een nieuwe inkleuring te krijgen, die past bij de tijd.
Ik heb er nu al weer zin in.